Caneuon Protest, Sain SCD2701

Caneuon Protest

There is always a place for campaigning, for protest and challenging the status quo in any civilised society. It is a measure of the health of any culture that its songs also express that protest from time to time.

Songs have been a natural medium for expressing strong emotions and political protest for centuries, and here in Wales there is a long tradition of ballads with a strong social and political theme. SAIN was formed during the height of the campaigns for the Welsh language and for Wales to be recognized as a nation, and the songs it recorded have always had a strong political content. The political theme has continued, albeit in various degrees of intensity, to the present day. This new collection shows how the political theme has changed, and how the canvas has expanded to include references to the anti-aprtheid struggle in South Africa and the civil rights campaigns in North America. But the main subjects, whatever the musical style, has been the fight for the survival of the welsh language, workers’ rights, and the fight for Welsh territory, especially as exemplified in the drowning of the Tryweryn valley. There is always a place for campaigning, for protest and challenging the status quo in any civilised society. It is a measure of the health of any culture that its songs also express that protest from time to time.

Tracks –

CD 1

01. Y Cyrff – Cymru, Lloegr a Llanrwst

02. Dafydd Iwan – Ciosg Talysarn

03. Chwyldro – Rhaid yw ei Tynnu i Lawr

04. Llygod Ffyrnig – N.C.B.

05. Omega – Adferwch y Cymoedd

06. Edward H. – Ty Haf

07. Geraint Jarman – Cenhadon Casineb

08. Geraint Lovgreen – Nid eu Hanes Nhw yw fy Stori i

09. Hergest – Dewch i’r Llysoedd

10. Huw Chiswell – Etifeddiaeth ar Werth

11. Maffia Mr. Huws – Dan ni’m yn Rhan

12. Meic Stevens – Tryweryn

13. Mynediad am Ddim – Llwch y Glo

14. Plethyn – Tân yn Llyn

15. Sobin a’r Smaeliaid – Ta-ta Botha

CD 2

01. Steve Eaves – Affrikaaners y Gymru Newydd

02. Tebot Piws – D’yn ni Ddim yn Mynd i Birmingham

03. Trwynau Coch – Niggers Cymraeg

04. Endaf Emlyn – Arwyr Estron

05. Tecwyn Ifan – Gwrthod Bod yn Blant Bach Da

06. Dafydd Iwan – Peintio’r Byd yn Wyrdd

07. Anweledig – Hunaniaeth

08. Hen Wlad fy Mamau – Nid Cymru Fydd Cymru

09. Anhrefn – Sut Fedrwch Chi Anghofio?

10. Mim Twm Llai – Pam fod yr Eira yn Wyn?

11. NAR – Cymro

12. Sibrydion – Madame Guillotine

13. Iris Williams – I Gael Cymru’n Gymru Rydd

14. Huw Jones – Dwr

15. Moniars – Mae’n Wlad i Mi.

Mewn unrhyw gymdeithas wâr, mae lle i brotest ac i ymgyrchu, ac i gicio yn erbyn y tresi. Arwydd o iechyd unrhyw ddiwylliant yw bod y caneuon a genir hefyd yn mynegi’r brotest honno o bryd i’w gilydd.

Mae caneuon wedi cael eu defnyddio i fynegi teimladau cryfion ers canrifoedd, ac y mae sawl enghraifft o “ganu protest” yn ein traddodiad o ganu baledi yng Nghymru. Sefydlwyd label Sain yn ystod un o gyfnodau mwyaf cythryblus yr ymgyrchu dros yr iaith Gymraeg, a hawliau Cymru fel cenedl, a naturiol felly oedd i hynny gael ei amlygu mewn nifer o’r caneuon a recordiwyd. Parhaodd y thema o ganu “protest” , ac o fynegi dyheadau a theimladau cryf, hyd heddiw, er ei bod yn amrywio mewn natur o gyfnod i gyfnod. Dengys y casgliad hwn nid yn unig fel y mae pwnc y brotest yn amrywio, ond hefyd fel yr ehangodd y cynfas fel petai, gan ddwyn i mewn gyfeiriadau at sefyllfa De Affrig, a phobol dduon Gogledd America. Ond prif bwnc y brotest gan amla, beth bynnag fo arddull y miwsig, yw brwydr yr iaith, hawliau’r gweithiwr a’r frwydr dros diriogaeth Cymru, yn enwedig yng nghyd-destun boddi Tryweryn. Mewn unrhyw gymdeithas wâr, mae lle i brotest ac i ymgyrchu, ac i gicio yn erbyn y tresi. Arwydd o iechyd unrhyw ddiwylliant yw bod y caneuon a genir hefyd yn mynegi’r brotest honno o bryd i’w gilydd.

Traciau -